Lider Beyni: karar verme süreçleri ve beyin mekanizmaları
seminer özeti
Liderliğin temel parçalarından birisi önemli durumlarda ‘lead’ edilen sistemin sürdürülebilirliğini sağlamaya dönük ‘önemli’ kararlar almak olarak tanımlanabilir.
Önemli kararlar sadece akıl ve mantık ürünü değildir; özellikle zamana sıkışık koşullarda duygu ve sezgi sistemlerinin tetiklediği süreçler karar mekanizmalarımızın ‘seçimleri’ni belirleyebilir.
Beyin işleyişini ve gelişim içinde biçimlenişini anlamamız ölçüsünde daha iyi analiz edebildiğimiz karar mekanizmalarını verimli ve kontrolumuz altında işletebilmek liderlik niteliklerini keskinleştirir.
Beyin işlevleri, davranışlarımızı ‘bilmeden’ etkilese de, son tahlilde özgür irademizden bağımsız değildir. Düşünce ve duygularımız da beynin otomatik süreçlerine dayalıdır, ancak onlardan ibaret değildir.
Davranış düzeyinde ‘alışkanlık’ olarak adlandırdığımız otomatik süreçlerin öğrenilmesi (moleküler düzeyde kalıcılığı sağlayanı proteinlerin üretilmesi ve uygun noktalarda depolanması) hayat boyu devam eden, yaş dönemi özelliklerine göre farkılıklar gösteren bir temel gelişim boyutudur.
Hedefe dönük davranışlar insan beyninde son 30 Bin yılda gelişmiş nisbeten ‘yeni’ mekanizmalardır. Hedefi belirleyici rol oyanayan altyapı (prefrontal korteks) işlek, beyin dokusu gelişimi optimal olduğu ölçüde ‘doğru’ (bağlama uygun) hedefe ‘doğru’ yoldan gidebiliriz. Hedef belirleme ve hedefe gidecek yolu seçme ise, risklerin hesabını ve olası belirsizliklere göre durum almayı içerir.
Risk ve belirsizliğin, bir bakıma geleceğin, yönetimi ve kontrolu çabası üzerine kurulu olan iş (ve kişisel) yaşamımızda hedefe dönük davranışlarımızı kendimiz belirleyebiliriz.
Hedefimiz başarı ve mutluluk ise, başarısızlık ve mutsuzluğu anlayabilmemiz, her iki durumun beyindeki bölgeler (anterior cingulategibi) ve networkler (‘Papez‘ devresi gibi) düzeyinde nasıl bir süreci tetikledğini anlamamız ölçüsünde derinleşebilir.
Bu seminerin başlıkları:
1. Karar vermenin temel bileşenleri
2. Karar alma ve yönetmeye ilişkin beyin işleyişinin temel ilkeleri
3. Yaş, eğitim ve geliştirici/yıpratıcı deneyimlerin beyin ve psikolojik gelişim üzerine etkileri
4. Liderlik etme biçimlerini ve özelliklerini belirleyici/destekleyici zihin/beyin işleyiş modelleri
5. Bu temel bilgilerin ‘sıcak’ anlardaki kullanımı
