Bu yazı 20.03.2020, Dünya Sağlık Örgütü canlı yayınından çevrilmiştir.
Engelli bireyler COVID-19 salgını boyunca neler yapabilir, bu durumla nasıl başa çıkabilir, fiziksel ve zihinsel sağlıklarını nasıl koruyabilirler?
Salgın sırasında engelli bireyler için göz önünde bulundurulması gereken bazı durumlar:
- Hastalığa yakalanma riskleri daha fazladır. Engelli bireyler, temel hijyen ilkelerini uygulamakta sorun yaşayabilirler (el yıkamak için musluğa ulaşmak gibi). Ayrıca, onları destekleyen insanlarla yakın temas halinde olmaları gerekebildiği için sosyal mesafeyi korumakta da zorluk yaşayabilirler.
- Ağır bir COVID-19 vakası geliştirme riskleri daha fazla olabilir. COVID-19’un özellikle önceden var olan solunum fonksiyonlarına veya bağışıklık sistemine ilişkin hastalıkların ağırlaşmasına sebep olduğu görülmüştür.
- Engelli bireyler sağlık sistemi içinde, ihtiyaç duydukları kaynaklara ulaşma (ilaç vb.) konusunda zorluklarla karşılaşabilirler. Bu salgın sırasında yaşanabilecek sorunlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Engelli bireyler enfeksiyon risklerini azaltmak için neler yapabilir?
- Temel hijyen prensiplerini (el yıkama, dezenfektana ulaşma vb.) uygularken karşınıza çıkabilecek zorlukları belirleyin. Bu zorlukları aşmak için neler yapabileceğinizi planlayın.
- Size yardım edebilecek kişilerden oluşan bir “Destek Ağı” planlayın. Ayrıca, size yardım edecek kişilerin hastalığa yakalanması durumunda, ilk destek ağınızın yerine geçebilecek “Yedek Destek Ağı” belirleyin. Destek ağınızda bulunan kişileri birbirleriyle tanıştırın ve iletişim içinde olduklarından emin olun. Destek ağınızda bulunan kişileri birbirleriyle tanıştırabilir ve iletişim içinde olmalarını sağlayacak platformlar oluşturabilirsiniz (WhatsApp ve Facebook grupları gibi).
- Destek ağınızdaki kişilerle birlikte salgın boyunca evinizde hangi ilaç veya destek malzemelerine ihtiyacınız olduğunu belirleyin.
- Destek ağınızdaki herkesin sizin nelere ihtiyacınız olabileceği ve sağlık durumunuz hakkında yeterli bilgiye sahip olduğundan emin olun.
Salgın sırasında hükümetler engelli bireylere destek olmak için neler yapabilir?
- Engelli bireylerin desteklenmesi için hazırlanan mevcut yönetmeliklerin veya yasaların uygulanmasını sağlamak.
- Sağlık ve bakım hizmetlerinin engelli kişiler tarafından erişilebilir olmasını sağlamak.
- Halk sağlığı için hazırlanan bilgiler farklı şekillerde yayımlanmalıdır. Metinlerin erişilebilir, videolarınsa altyazılı olması gerekir. Acil yardım bilgi hatları sağlanması ve bu hatların metin, e-posta veya video hatları gibi çoklu modelde olması gerekir.
- Engelli bireyler ve aileleri için hedeflenmiş desteklerin sağlandığından emin olunması gerekmektedir. Bunlar, ailelerin ihtiyaç duyabilecekleri malzemeler sağlamak veya ilaçlar için finansal destek verilmesini içerebilir.
- Engelli bireylere bakım veren hizmet kuruluşlarının çalışanlarının maskeler, dezenfektanlar gibi koruyucu malzemelere erişmesi için yardımcı olunması gerekmektedir.
Salgın sırasında engelli bireylere destek olabilmek için yakın çevreleri neler yapabilir?
- Temel hijyen önlemlerini uyguladığınızdan ve sosyal mesafeyi koruduğunuzdan emin olun.
- İletişim kurabilir, nasıl hissettikleri veya nelere ihtiyaçları olduğu hakkında konuşabilirsiniz. Bu, yaşadıkları kaygıyla başa çıkmalarına yardımcı olabilir.
- İşyeri sahipleri veya işyeri yöneticileri, engelli veya özel gereksinimi olan bireyleri desteklemek için çeşitli düzenlemeler yapabilir. Örneğin, marketlerde yaşlılar veya engelli bireylere özel erken alışveriş saati uygulaması başlatılabilir.
- Mevcut engeller, engelli veya özel gereksinimli bireylerin karşılaştıkları zorlukları arttırır, dolayısıyla kaygının artmasına neden olabilir. Bunlar fiziksel, politik (yasalar gibi), finansal veya davranışsal (ayrımcı görüşler) olabilir. Tüm topluluğun bu konular hakkında bilinçlendirilmesi sayesinde bu tür durumlar azaltılabilir.
Rutin veya 24 saat bakıma ihtiyacı olan, paylaşımlı evlerde yaşayan engelli bireylerin nelere dikkat etmesi gerekir?
- Temel hijyen ilkeleri, maske takmak veya çok fazla temas edilen yüzeyleri dezenfekte etmek gibi koruyucu önlemler uygulanmalıdır.
- Manuel veya elektrikli tekerlekli sandalye kullanan kişiler, bu araçların dezenfekte edildiğinden emin olmalıdır. Tekerlekler gibi halka açık alana temas eden ve diğer tüm yüksek temas yüzeylerin dezenfekte edilmesi gerekir.
- Paylaşımlı evlerde yaşayan engelli bireylerin, birinin hastalığa yakalanması durumunda gerekli adımları planlamak için birbirleriyle iletişim kurmaları gerekir. Örneğin, birisi enfekte olursa, o kişiyi izole etmek için bir alan seçmek gibi.
COVID-19 salgını sırasında engelli bireyler ruhsal sağlıklarını koruyabilmek için neler yapabilirler?
Çevredeki stres, önceden var olan bazı ruh sağlığı sorunlarının şiddetlenmesine neden olabilir. Bu nedenle,
- Bir planınız olduğundan emin olun. Temel hijyen ilkelerini nasıl uygulayabileceğiniz, yaşayabileceğiniz zorlukları çözmek için neler yapabileceğiniz ve “Destek Ağı”nızın kimlerden oluşabileceğini hakkında düşünün. Bu planları yapmak ve gerekli önlemleri almak kaygınızı azaltmanıza yardımcı olacaktır.
- Destek ağınızı ve diğer kaynaklarınızı düşünün. İhtiyaçlarınızı bilen ve ihtiyaçlarınızı karşılayabilecek kişileri destek ağınıza dahil edin.
- Sosyal medyada karşılaştığınız her bilgi doğru olmayabilir. Bu nedenle, COVID-19 hakkındaki gelişmeleri Dünya Sağlık Örgütü gibi kaynaklardan takip edin.
İzleyen/Derleyen: Elçin Ökten, Klinik Psk., YDY Klinik. MYY/Güzel Günler Polikliniği
