– Öncelikle çocuklara, acilen durumu anlamalarını kolaylaştıracak somut bir açıklama yapılmalıdır. (Daha detaylı bilgi için “travmatik olaylarla baş etme yolları” bölümünden yararlanabilirsiniz.)
– Afetzedelerin hikâyelerini paylaşmak, anlattıklarını duyarlı ve dikkatli olarak dinlemek gerekir. Sıkıntılarını iyice anlamadan yönlendirmeye çalışmak yardımdan çok zarar verir.
– Duygu, davranış, algı, düşünce, ilişki, hayal ve beden düzeyindeki tüm yaşantılarını aktarma konusunda teşvik edilmelidir. Dinleyen kişi anlatılanları hissederek dinlemeli, paylaşmalı ve fiziksel temastan kaçınmamalıdır.
– Afetzedenin kendine zarar verici düşünceleri olup olmadığı gözlenmelidir. Bu tür düşünce ve fiziksel rahatsızlıktan şüphe edilirse sağlık yetkililerine bildirilmelidir. Konuşmakta zorluk çekenler ve konuşmak istemeyenler olabilir, onlar da konuşmaya zorlanmamalıdır. Diğer afetzedelerin destek aldığını görmek, zamanla onların da kendilerini anlatmalarına yardımcı olabilir.
– Yaşadıkları tüm tepkilerin afetten sonra beklenen bir durum olduğunu anlatmak ve bunların nasıl bir seyir izleyeceği hakkında kendilerini bilgilendirmek çok önemlidir. Tüm bilgiler alındıktan sonra, afetzede ile birlikte olası çözümler üzerinde durup geleceğe ilişkin bir planlama yapmasına yardımcı olunabilir. Bu onun felaket karşısındaki çaresizliğini biraz olsun hafifletebilir ancak gerçekleştirilmesi çok zor olan vaatlerde bulunmak çok ciddi bir hatadır.
– Geleceğe ilişkin belirsizlikler, yaşadıkları psikolojik yıkımın artmasına neden olur. Belirsiz olan ailelerindeki yaralı ve ölüm durumlarının tespiti, fiziksel olarak normal yaşam koşullarına ne zaman kavuşacakları ve kendi sağlık durumları ile ilgili konuların bir an önce belirgin hâle getirilmesi çok önemlidir.
– Normal yaşamlarına dönmelerini sağlayacak etkinliklere teşvik etmek gerekir. Böylece, az da olsa yaşamları üzerinde kontrol duygusu sağlanmış olur. Kısa dönemde afeti yaşayanların bir arada olması, destek ve dayanışma duygusunu yaşatır. Kendilerini daha güçlü hissederler ancak toparlanabilmeleri için dış çevreyle de bağlantı kurma ihtiyaçları vardır.
Bu yazılar Dr. Özlem Çakıcı, Dr. Gresa Çarkaxhiu Bulut, Uzm. Psk. Iraz Körezlioğlu ve Psk. Sedef Özoğuz tarafından hazırlanmıştır.